Hepimiz yaptığımız egzersiz ve antrenmanların kalp sağlığımıza iyi geldiğini biliyoruz. Hatta rutin olarak yapılan egzersizlerin kalp hastalığı ve felç gibi hastalık risklerini azalttığı da hep konuşulanlar arasında. Herkesin daha az bildiği konu ise, yoğun egzersizlerin sebep olduğu sporcularda kalp büyümesi gibi kalbe etki edebilecek fiziksel durumlar. Bu yazımızda sporcu kalbi büyümesi, kalbin hızlı atması, kalp sıkışması gibi durumlar neyin habercisi, spor esnasında kalp rahatsızlığı hissedilmesi normal mi gibi önemli konulardan bahsedeceğiz.
Sporcularda Kalp Büyümesi Nedenleri
Uzun süredir ve sürekli yapılan egzersizlerin kalbimizin büyümesine neden olduğu 19. yüzyılın sonlarında bilimsel olarak kanıtlandı. Teknoloji geliştikçe ve farklı görüntüleme tekniklerinin ortaya çıkmasıyla birlikte kalp odacıkları hacmindeki artışlar da doğrudan ölçülebilir duruma geldi. Kalp rahatsızlıklarının teşhisi noktasında elektrokardiyografi (bkz: EKG) gibi tekniklerle kalp kasının büyümesi, kalbin kasılması, kalp yetmezliği vb. hastalıkların tespiti oldukça kolaylaştı.
Sporcularda kalp büyümesi altında yatan sebepler ise, kişinin genetik yapısı, yaşı, spor geçmişi, hangi alanda egzersiz faaliyetlerini yürüttüğü gibi bir çok noktada değişkenlik göstermektedir. Örneğin bir çalışma, 3 yıllık profesyonel bisiklet sürmenin kalbin sol ventrikül çapında 2 mm’lik bir artışa yol açtığını gösterdi. Kalp büyümesi görülen diğer sporcularda konsantrik ve eksantrik gibi farklı büyüme tiplerine de rastlandı. Konsantrik büyüme yani kalp kasında büyüme, daha çok basınç yükü altında çalışan vücut geliştirme, halter vb. kas gücü olan sporcularda gerçekleşti. Eksantrik büyüme ise hacimsel olarak ve daha çok uzun koşu, futbol, bisiklet gibi dayanıklılık gerektiren sporları yapanlarda görüldü.
Sporcu Kalbi Büyümesi Nasıl Anlaşılır?
Kalp büyümesi yukarıda da belirttiğimiz gibi kişinin spor geçmişi ve profesyonel sporcu olup olmamasıyla oldukça ilintili. Bu yüzden hemen, ben her gün spor yapıyorum kalbim büyüdü mü diye telaşlanmanıza gerek yok 🙂 Kalp büyümesinin özellikle uzun spor geçmişi olan, profesyonel sporcularda oransal olarak daha fazla olduğunun altını çizmekte fayda var. Bununla birlikte profesyonel sporcularda kalp büyümesi ve buna bağlı kalp rahatsızlığı olur demek de tamamen yanlıştır.
Akademi olimpiyatta yer alan örneği verecek olursak; egzersizde dinlenme sırasında kalbin hacmi artar ve kalp yavaş atsa da daha çok kan pompalayabilir. Dolayısıyla dünyanın en hızlı koşan insanı Usain Bolt, dinlenme esnasında en yavaş çalışan kalbe sahip olabilir. Ancak bu durumda Usain Bolt’un kalp sağlığı kötüdür demek gerçek dışı bir varsayım olacaktır. Tam tersi doğru kabul edilecek varsayım ise kalp rahatsızlıklarının spor yapmayan bireylerde daha sık görüldüğüdür. Çünkü ne kadar çok antrenman yaparsanız, kalbiniz o kadar verimli hale gelir. Burada dikkat çekmek istediğimiz kısım aslında sporcu kalbi ve sorunlu kalp ayrımıdır.
Sorunlu, yani kalbinde rahatsızlık olan kişilerde (sporcu veya değil) belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Bayılma
- Nefes Darlığı
- Kalbin hızlı atması
- Göğüs Ağrısı ve Kalp sıkışması
- Baş Dönmesi
- Ritim Bozukluğu
Sporcularda kalp büyümesi nedenlerini, eğer sorunlu bir kalp ise oluşabilecek belirtileri bu yazımızda size özetlemeye çalıştık. Doktorlar tarafından bile kalp rahatsızlıklarını tespit etmek ve anlamak güçken, biz de anlaşılması ve anlatması zor bir konu olan sporcularda kalp büyümesi üzerinde bildiklerimizi sizlerle paylaştık. Eğer spor esnasında kalbiniz sıkışıyorsa, nefes almakta problem yaşıyorsanız, kalpte ritim bozukluğu varsa, baş dönmesi yaşıyorsanız mutlaka hiç vakit kaybetmeden hemen doktora görünmenizi tavsiye ederiz. Sporla ve sağlıkla kalın!
